Yabanci kaynaklara gore bu irkin 3000 yildan daha uzun bir sure onceye ait olduguna dair misirda ve arabistanda yapilan arastirmalarda elde edilen bazi bilgiler var.Benim tanistigim araplar tarafindan bu kuslar kutsal sayiliyor,buna sebeb olarakta Hz Muhammet ve beraberindekilerin Mekkeden Medineye hicreti sirasinda düşmanlarindan gizlendikleri Sevr Mağarasınin girisine yuva yapan ve onu arayanlarin magarada kimsenin olamayacagina kanaat getirmelerine sebeb olan guvercin oldugu belirtiliyor. Cok eski yillarda arap yarimadasinda bu kuslarin ismi kutsal sayildiklari icin Muhammet olarak biliniyor.
Bu yuzden ilk baslarda bu kuslar Avrupada Muhammet isimli olarak anilmaktalar, daha sonra yapilan arastirmalarda Suriyenin damascus bolgesinden olduklarina inanilmis ve gunumuzde damascene ismi konmustur .
Benim inceledigim guvercin kitaplarinin bir kisminda Arap yarimadasina ait oldugu digerlerinde ise Suriyenin Damascus yani bu gunku Sam sehrine ait oldugu, bir kismina gorede Turkiyeye ait oldugu belirtilmekte. Osmanli devletine 400-450 yil kadar once Suriyenin sam sehrinden geldigi sanılıyor. 1860″larda ilk defa Istanbuldan alinip Ingiltereye götürülüyor.Ve Glasgow’dan James Wallace’a satılmis . Oradanda diger Avrupa ulkelerine dagildigi biliniyor. 1879 yilinda ingilterede yapilan bir guvercin show’unda yada festivali diyelim ilk defa sergilenmisler. Istanbullu ismi sadece Turkiyede kullanilan isimlerinden biridir , bolgelere gore karagoz, elagoz , muz gibi isimlerde kullanilmaktadir.
Suriye ve Lubnanda bu kuslara ” Boozli” ismi verilmisitir.
Istanbullu yada Karagoz (damascene)bu kuslarda aranan ozellikler:
1-Renklerinin olabildigince acik renk olmasi, arapcada bu kuslara buzli denmesinin sebebi buz rengine yakin bir renkleri olmasindandir.
2-Kalemli yada kusakli dedigimiz kuslarda bu siyah kusaklarin kalin ve duzgun olmasi, siyah rengin cok belirgin olmasi gerekir. Silik renkli solmus gorunumlu kusaklar populer degildir.
3-Gozler etrafindaki derinin siyaha yakin koyu mor (patlican renginde) olmasi gerekir.Pembe ve kirmizi goz etrafi olan kuslar makbul degildir. Goz renkleri koyu sari, turuncu olmalidir. Diger goz renkleri hatali sayilir.
4- Kafa yapisi oldukca yuvarlak, gaga siyah renkte, kisa ve kut sekilli olmalidir.
5- Gerdan gaganin tam altindan baslayip, belirgin bir sekilde asagiya iner. Gerdansiz olanlar makbul sayilmazlar.
6-Gaganin ustundeki deri tebesir beyazi renkte olmalidir.
7-Tirnaklar siyah olmalidir, beyaz tirnak hata sayilir.
8-Kanatlarda ve kuyrukta beyaz telek, tuy olmamalidir.
9-Bazi kuslarda kuyruk vucut renginden daha koyu mavidir, buda istenmeyen ozelliklerden biridir.Ayrica kuyruk cok uzun olmamalidir.
10-Bacaklar kisa ve kirmizi renklidir.
11-Bu kuslarda tepe ve gogus gulu olmaz.
12-Vucudun her yeri ayni renk olmalidir. Bazi kuslarin gogus kisminda koyu renk hakimdir. Buda istenmeyen bir ozelliktir.
13-Bu kuslar takla atmazlar.
14- Ağırlıkları 300 – 400 gram arasindadir.
Istanbullu irkinin diger bazi ulkelerdeki puanlama usulu ile yapilan degerlendirmesi su sekildedir:
1-Kafa ve gerdan= 25 puan
2-gaga ve ustundeki deri=5 puan
3-gozler=5 puan
4-Goz etrafindaki derinin genisligi ve rengi=15 puan
5-Kusun rengi=20 puan
6-Kusaklar yada cakmakli olanlarda beneklerin esit sekilde dagilmis olmasi=15 puan
7-Vucut sekli=10 puan
8-Bacaklar ve parmaklar=5 puandir.
Toplam yuz puan uzerinden yapilan yarismalarda kusta bulunan kusurlar eksi puan getirir.Ayrica uretimle ilgili olarakta cok iyi yavru baktiklarini ve genellikle sakin yaratilisli kuslar olduklarini soyleyebilirim .
Safra irkinin Istanbullu irkiyla bagdatlarin melezlenmesi ile elde edildigi sanilmaktadir. Safra neredeyse istanbullu irkinin iki kati buyuklukte bir guvercindir.Fakat boyle bir melezleme yillar once dahi yapilmis olsa bu kuslarda bagdat irkinin ozelliklerini hala gormemiz gerekirdi, gozlerde ve burunda asiri derecede deri bulunan safra gormedim ben. Safra irkina baktigimizda daha uzun bacakli daha boylu, gaga daha uzundur. Safarininda Istanbullununda yavrulari tuylenmeden oncesinde siyah derilidir,diger guvercinler gibi derileri pembe degildir. Bence Safari istanbulludan turetilmis akraba bir irktir, fakat melezlemede kullanilan diger irk hakkinda hic bir fikrim yok.
Saygilar
Ersoy Koldas
[IMG-Gal id=84198]
