Kıymetli kardeşimiz,
Dünyası en geniş, sahası en vâsi olan bir mahlûk da kuştur. Gökyüzünün tüm derinlikleri, yeryüzünün de gene tüm serinlikleri kuşundur. Hürriyeti hudutsuz, istifâde sahası sonsuzdur.
İşte böylesine geniş ve derin dünyalı bir varlığı alıp da avuç içi kadar dar bir kafese hapsetmek, bunca geniş dünyasından koparıp, burada can çekişir benzer biçimde bir hayata mahkûm etmek, herhalde insan akıl ve mantığıyla da bağdaşmamakta, beşer şefkati dahi bunu mâkul görmemektedir.
Ek olarak böylesine geniş yaşamı olan bir kuşu, bu kadarcık dar bir kafese hapsetmenin belli bir faydası, meşrû bir neticesi de yoktur. Bir tek sahibinin şahsen duyduğu zevk, ferden hissettiği lezzettir.
Gariptir ki, bu zevk ve lezzet, geniş dünyasından koparılıp hapse atılan kuşcağızın feryad ü figanından alınmakta, onun âdeta firaklı ağlamasından duyulmaktadır. Bir kısım canlıların ıstırabından zevk almak benzer biçimde bir lezzettir bu. İşte bu yüzden İmam-ı Birgivî Hazretleri, kafeste kuş hapsedip, onunla eğlenmeyi günahlardan saymış, âfâtlar içinde zikretmiştir.
Sadece, sâdece kafeste yaşayabilen, kafes haricinde yaşama alışkanlığı bulunmayan dar sahalı kuşların kafeste beslenip bakılmasında sakınca görmemiştir.
Belli başlı bir yarar elde etmek için beslenen kuşlarda da sakınca olmadığı izah edilmiştir. Avlanmak için beslenen kuş benzer biçimde. Bâzılarının bir hastalık hâline getirerek besledikleri güvercinler ise, faydasız bir işle iştigalden başka bir şey olmadığından mekruh sayılmıştır. Hattâ, bâzı eserlerde sâdece eğlence olsun için güvercin besleyip, kuşla oynamanın fakirliğe sebep olacağı da kaydedilmiştir.
Halife Hazret-i Osman (ra) zamanında Medine’de güvercin merakı alıp yürüdüğünden bahsedilince, durumu tahkik ettiren Hazret-i Osman, derhal yasak koymuş, güvercinle uğraşmayı faydasız işle yararlı zamanı imha etmek olarak izah ederek, vakit israfçılarını cezalandırmıştır.
Ufak evlatların kısa bir vakit kuşla eğlenip oynamaları bundan ayrı tutulmuştur.Hemen hemen kuş denen cinsin hususiyetlerini ilk kere görüp hayrete düşen konuşma devresi evlatlarının bu hâli, bir vakit israfı sayılmamıştır. Bu mahlûku öğrenip tanıma fırsatı olarak görülmüştür. Bunun şartı da eziyet ettirmemek, hayvanın ıstırap çekmesine sebep olmamaktır.
Kafeste beslenen kuşun, ciddi bir yarar getirmediğinden dolayı mekruh oluşundan olacak ki, yumurta meydana getiren tavuğu hapsedip, bekletmenin câiz ve uygun olduğu da aynı bahiste kaydedilmiştir. Zira bunda bir yarar vardır.
Nitekim ev haricinde av köpeği beslemek, bağ ve bahçeyi bekleyen köpeklere bakmak da câiz görülmüş, sadece hiçbir faydası olmayan süs köpekleriyle meşgul olup ev içine almak ise haram kılınmıştır.
