Dünya üstünde bilhassa büyük kentlerin büyük
meydanlarının ayrılmaz “dekorunu” tanımayan insan yoktur;
güvercin. Çeşitli ülkelerin insanları bu meydanlarda onları
yemliyor ve koruyor. Öte taraftan hiçbir kuş türünden bu denli
nefret eden kesime de rastlayamazsınız herhalde. Sadece gene
kültür tarihinde de bu denli derin bir yer edinmiş başka bir
hayvan türü de yoktur.
Siyasal, dini, felsefi farklılıklardan bağımsız olarak, gene
uygarlık zamanı içinde güvercin ve yetiştiricisine yaklaşımda
bu denli çelişkilerle dolu bir tutuma rastlanmaz.
Osmanlı’yı alın ele; bir yanda saraylarda, hususi bakıcıların
nezaretinde, sultanların gözdesi olan bu kuşlar, öteki yanda
“kuşbazların” yarım akıllı olarak duyuru edilmeleri…
Bir yanda kutsiyet, sulh sembolü; öte yanda yetiştiriciliğinin
uğursuzluk getireceğine olan inanç…
Bir yanda Dünya’da milyonlarca hayranı, fanatik yetiştiricisi;
öteki yanda dışkısı ve yuva malzemeleriyle binaları kirlettiği
için (!) uçan fare olarak anılması…
Evcilleşme zamanı içindeki sınıflandırmada kültür
takip edeni olarak anılan güvercin, bundan dolayı olsa gerek hakkaten
de uygarlık zamanı içinde, dini, siyasal, felsefi, yazınsal ve
sosyolojik mevzularda karşımıza en fazla çıkan hayvan türüdür
desek yeridir.
Nedir kültür takip edeni?
İnsanoğlu yerleşik hayata geçtikten ve şehirlerde görkemli
yapılar inşa etmeye başladıktan sonrasında güvercinler, yuvalanmak
amacıyla bu binalara kendilerinden gelmişlerdir.
Kaba biyolojilerinin insan ile olan benzerliği, bu kuşların
12
bunca sevilmesinin sebeplerinin önderlik yapar kanımca. Tek
eşlilik, kuluçkanın ve yavruların sorumluluğunun ebeveynlerce
paylaşılması ve “ocağa” (yuva, kümes) bağlılık bu özelliklerin
önderlik yapar.
Öte taraftan evcilleştirme zamanı süresince ortaya çıkan
morfolojik ve fizyolojik çeşitlilik, güvercinin günümüzde bu
denli kalabalık bir fanatik topluluğunun oluşmasında etkili
olmuştur.
Vatanımızda güvercinin fanatik fanatik kitlesi oldukca kalabalık
olmasına rağmen güvercin mevzusundaki literatür yok denecek
kadar azdır. Yrd. Doç. Dr. Orhan YILMAZ bu alanı doldurmak
için mühim bir özveri göstermiştir. Zira ben senelerdir bu mevzuda
düşünmeme karşın, araştırma projelerim, derslerim, yüksek
lisans ve doktora öğrencilerimin sav projelerinden bir türlü
fırsat bulup güvercin mevzusunda Türkçe bir yapıt yaratamamanın
sıkıntısını yaşıyordum. Bu özveriyi gösterdiği ve eksikliğini
hissettiğim bir alanı doldurmuş olduğu için Sayın YILMAZ’a oldukca
teşekkür ederim.
Elinizdeki yapıt bir yetiştiricilik kitabından öte bir kaynaktır.
Bu kitapta güvercinin biyolojisi ve yetiştiriciliği yanı sıra hem
Dünya kültürü hem de kültürümüz içindeki yeri de detaylı
bir halde irdelenmiştir. Kitabın hem okullu hem de alaylılara
yararlı olacağına inancım tamdır.
10.11.2012
Saygılarımla
Prof. Dr. Türker SAVAŞ
Türkiyede Güvercin Yetiştiriciliği
